Akabo proiektua!

Ikusi Tolosamap euskeraz mapa handiago batean
Bukatu zaigu ebaluaketa eta honekin ere gure Tolosamap proiektua. Ebaluaketa osoa aritu gera informazioa bilatzen handik eta hemendik, argazkiak, bideoak ateratzen, eraikuntzak diseinatzen, eta abar. Egindako lana ez dugu karpeta batean gordeta utziko, denen eskura baizik, Tolosa bisitatu egiten dutenen eskura, eta hori da proiektu honetako alderik garrantzitsuena: partekatu degu, konpartitu, komunitaterentzat zerbait berria sortu degu.
Mapak hementxe daude:

• Tolosamap euskeraz
• Tolosamap en castellano

Eta 3D eraikuntzak hauek dira:

• Zerkausia
• Gaztelako atea
  

Zorionak, Isma, Gorka, Erik, Aitor L, Peio, Amalia, Ibon, Eneritz, Oihane, Aimar, David, Mikel M, Asier, Julen, Iñaki, Mikel Z, Samu, Aitor G, Aitor O, Kaki, Oihana, Maite, Sara, Naroa eta Naihara.

JOSE ARIZTIMUÑO "AITZOL"

(Tolosan jaio zen1896.urtean eta hernanin hil zen 1936.urtean)

Gerra aurreko kultur bilkuretako argazkietan, gehien zabaldu direnetan, maiz, ia gehienetan, sotanaz jantzitako gizon lodi samar bat kausituko dugu —Txirrita zen gailentzen zuen bakarrenetakoa—. Zinez itzal handiko, Tolosan jaiotako Jose Ariztimuño. Aitzol ezizenez ezaguna gerra aurreko euskalgintzan, inoiz esan izan da, euskalgintza bezain beste, herrigintza izan zela Aitzolek landu zuena.

Apaiztu ondoren, Espainiako Elizaren Misio Batasuneko idazkari izendatu zuten eta Bartzelonara aldatu zen. 1930ean Donostiara itzuli eta berehala, sortu berria zen Euskaltzaleak elkartearen zuzendaritza hartu zuen; ondoren, Eusko Pizkundea mugimenduaren hastapenetako oinarriak jarri zituen. Antolatzaile aparta, elkarrizketa maite zuen, Madrilekin hartu-emanetan sakonduz, akordioetara iristea zuen helburu, bide horrek irakaskuntzaren elebitasuna bezalako lorpenak ekar zitzakeelakoan. Europako herriek kultur alorrean egindakoaz jantzia, Abaddiaren jarraitzaile, Kataluniako esperientzien berri bazuen, antolatzaile bezain beste, kontrolatzailea zen Aitzol.
Sustatzailea kultur eztabaidetan ere, hasiera batean, Lauaxeta eta Lizardi buru zuten kultur alorreko berrikuntza kritikatu zuenak, 1934an bi poeten maila goratu zuen (berandu, Lizardik laudorioak entzun zitzan). Bide berriak, bide guztiak direla ikasi ote zuen. Idazlan gehienak, gazteleraz idatzi zituen.
Gerra pizturik, geldirik ez zekien Aitzolek, EAJ eta karlisten arteko akordioa lortzen saiatu zen, eta jardun horretan ari zela, frankistek harrapatu egin zuten Pasaian. Hernanin fusilatu zuten eta orduko-gaurko prentsak ez zion losintxarik eskaini.

Juan Lope Jimenez:

Tolosan jaio zen 1917ko irailaren 12an. Haren bizitza artistikoa esan ahal da 1936raino ez duela hasten ; garai honetatik zinemaren tren-gidaria zen antzoki Gorritin. Marrazkiek eta Disneyen panpinek menderatzen diote ; artearen lehen deia da: Mikeys egiten hasi da, artista ospatuarengana imitatzera, maiz kontenplatzen den tren-gidariaren haren garitatik ekoizpen zeinen. Gerraren berraragiztatzeek eta polioaren ondorioek haren eskuineko hankan egiten dute Ejérciton zerbitzu laguntzaileentzat izena eman dezaten ; Iruñea zuzendua, adiskidetasun estua trabatzen du Azpeitiaren artillero batekin, ere zura lan ezan. Juanito, lan egitea ikusi, uler ezazu ere egin ahal duen ; azpeitiarra, obstante ez, teknikaren nozioren batzuk erakusten zaio.

JOAN ANTONIO SARASOLA

Jon Andoni Sarasola, Larogei Urteko Txistularia. Bere Txistuak 32 urte ditu, Ta Danbolinak 47 Egiñak. “Bere Txistu Ta Tanboliñagatik Millaka Pezeta Eskeiñi Dizkidate”Gipuzkoa probintzian ainbat erri txiki badira ta oietako bat degu noski Bedayo. Bedayo, Txindoki ta Balerdi mendien artean dagon erritxoa da. Bedayo erria, ez dago lurrez oso alkartua, oso sakabanatua baizik.Baserri bat emen, bestea zelai artan, urrengoa gaintxo artan, boste batzuk elizaren inguruan bildurik; danetara 48 bizilapun edo abitante izango ditu. Erri ortan txistulari bat ba da. Laister larogei urte beteko dituana. Ta bere baserrira iritxi naiz berarekin alkar izketa bat egiteko. Oraindik, gizona oso sasoiko dago. Iritxi nintzanean ere, arbitara joana zan. Baño berealaxe gureganatu zan. Ta asi gera alkar izketan.Bere izena ta abizena, Sarasola’tar Jon Andoni da. Zumizketa baserrian ikusi zuan lenengoz argia pizten eta eguzkia Balerdi atzetik sortzen. Datorren urteko epaillaren 31′an beteko ditu larogei urte.
-Noiz asi ziñan txistua ikasten, Jon Andoni?-Txikitan aoko soñua ikasi nuan. Beti izan det musikarako gogoa. Ogeitabost urtekin ikasi nuan, txistua jotzen.-Nor izan zan zure maixua?-Nere maixua! Bi jaitan joan nintzan Arribe’ko txistulariarengana. Ta al nitun piezak danak, buruz artu nizkion ta gero batian eta bostian entzuten nituanak berealaxe ikasten nituan. Etxera etortzen nintzanean ere saiatzen nintzan, pieza alek gogoratzen; soroan lanean nebillela ere, beti pieza aiek gogoratzen aritzen nintzan.

CARLOS LANDI:


Carlos Landi Sorondo, pintorea eta kartelgile, Tolosan jaio zen (Gipuzkoa) Donostian 1974an hiltzean. 1896an zen Miguel Landiren semea eta Merli (Florentzia) eta Juana Sorondoren eta Jaime (Villabona, Gipuzkoa) Carlos Landik barnekoa zen deitzen dugun " sortze galdua " Julián Tellaetxe euskal pintoreekin, Ascensio Martiarena, Eduardo Lagarde, Jesús Olasagasti, Nicolás Lekuona eta José Manuel Aizpurua.

Felipe Dugiols Balanzategui (h Tolosa. 1840-1900) Tercio De Vascongadosen sarjentua nabarmendu zen Afrikaren gerran (1860a) eta Filipinaken lautadan, honetan San Fernandoren saritua lortu. Bigarren karlistaldian egon zen " Voluntarios De La Libertad " Oñatiren. Mendearen hasierari (1901a) estatua bat altxatu zion Tolosan, Lorenzo Fernández De Vianaren tokian egon zen 1937raino lana, urtean lurrera bota zuten. Memoria haren 1976ko ekainaren 23an " seme kutuna " brontzearen monumentu berri baten erekzio haren hiribildu jaioaren Paseo De San Franciscon birgaitu zuten. Honek Dugiolsen figura ordezkatzen du, zutik, militarraren jantzia, eta sablea eskuetan eskularruekin. Haren mahukaburuetan erakusten ditu koronelaren izarrak eta bularrean Laureada De San Fernando. Juan Lope (1917-1981 Tolosa) Escuela De Artesen eta Oficios De San Sebastián modelatua estudiatu zuen. Fabrika batean enplegatua, haren aisialdia dedikatzen zion eskulturaren laborantzari.

MENDI IBILALDIETAKO TALDEA

MENDIKUTE

Mendikute Gipuzkoako mendia da, Tolosaldean. Tontorrean dorre-gaztelu baten hondarrak daude.

Bidea igotzeko bi modu daude, Bidaniatik eta Urkizutik igo liteke. Urkizutik joatekotan Haitzartetik joan behar da. Haitzartetik joaterakoan bideak mendebalderantz buelta ematen du eta ekialderantz joan eharra dago eta Ortzabalgo zelaitik igarotzen da eta zelaitik igarotakoan gilurrera iristen da. Mendian kobazulo bat dago eta bertan artzen oinatzak aurkitu zitutzen.

Kobazulo batez gain oinarri oktogonala duen gaztelu bat dago, gaztelua zaharra da eta eta ez dago egoera onean.

EMETERIO ARRESE

1869ko martxoaren 3an jaio zen Tolosan, eta hiri horretan bertan hil 1954ko apirilaren 7an. Hiru poesi liburu argitaratu zituen: Nere bidean (1913), Txindor (1928) eta Olerki berrizte (1952). Horrezaz gain, Aiton baten eriotza eta Zara operen libretoak ere idatzi zituen. Enrike Zabalaren iritziz, «joera liriko herrikoia du. Bertsolari-antza, eta erromantizismo-kutsua nabari zaio. Azken aldera, Lizardi, Orixe eta Lauaxetaren bide berriak hartzen hasi zen».

Emeterio Arreseren koadernoa

"Txindor-en geroztiko neurtitzak" oharra ipinita, hainbat poema bildu zituen Emeterio Arresek koaderno batean eskuz idatzirik. Javier Bello Portu musikariari eman zizkion: "Gaur emen, biyar an, etzi Jainkoak daki nun, ijituen eraz toki-aldakor nabillen ezkero, urte batzuen buru olerki-txorta onek aize-ezkutu edo babes-giro atsegiñik arkituko ez ote dun bildur naiz ta... nere bertso-xemeok galdu ez ditezen, zure zaipean gogoz ar ditzazu, Javier". Lagapen egunaren datarik ez dakar; kontuan hartuta "Gainbeeran txapalda bat" poemak (azkenengoak) 1949ko martxoaren 3ko data duela, 1949-1954 bitartean izan behar zuen.
Javier Bello Portu hil ostean, haren ondarean aurkitu berri du koadernoa David Azurza kantariak; Joxemari Iturralde idazlearen bitartez eskuratu dugu, digitalizatu eta hemen argitaratzeko.
Denera 31 poema dira. Horietatik 10 "Olerki berrizte" bilduman ere argitaratu zituen 1952an (Kuliska Sorta - Itxaropena); beste batzuk lehenago aldizkari ezberdinetan: Euskal Esnalea, Euzkadi, Yakintza, Euzko Deya, La Vasconia, Egan...

TolosaGasako argazkiak

Tolosako Turismo bulegotik komentatu digute TolosaGasak urtero bere egutegiko lehiaketan parte hartzen duten argazkiak (oso politak!!) hementxe eskura ditzakezuela:
http://picasaweb.google.com/tolosagasa

mendi ibilaldietako taldea

Adarra

Mendi oso inportantea eta interesgarria da eta donosti aldean dago. Bertan Adarra-Mandoegiko mazizoa dago Urumea eta oria ibaien artean. Bertan aukitu ditzazkegu berrogeita hamar kromlech baino gehiago eta dolmen asko OIndiko punta inguruan eta Aranoko herri inguruan. Destakatu dezakegun beste gauza bat Etenetako mehirra Agerreko zabalako kanpan, mendiaren suraldean, kordillera piraineokoko lehenengotakoa. Baita ere jakin dugu oso klasikoa dela bertan urteko lehen egunean bertara igotea eta ritual bat bezala ari da bihurtzen.

Tolosamap euskeraz mapa elikatu

Jadanik bidali dizkizuet nik sortutako "Tolosamap euskeraz" mapan zuek gauzak sartzeko gonbidapena posta elektronikoz. Gonbidapena onartu, noski, eta Google maps-en Tolosara gerturatu eta "mis mapas" edo "my maps" atalean klikatu ondoren "Tolosamap euskeraz" ikusiko duzue. Hemen aurki dezakezue azalpen sakonak bertan zuek landutako informazioa sartzeko.
On egin!

Tolosa gertutik --> Tabernak

Tabernak

• Iruña: kale nagusia eta korreo kalearen erdian. gorriti plazan.
• K2: plaza berrian
• Ikatza: plaza berrian
• Iratxo: plaza berrian
• Orbela: Errementari kalean
• Raku: Errementari kalean
• Egoki: pablo gorosabel kalean

Jatetxeak

• Astelena: Errementari kalean
• Asteasuarra: Errementari kalean
• Zumeta: Emperadore kalea

Dendak

• Garazi: letxuga kalean
• Aparicio:
• Leize: korreo kalean

Ileapaindegiak

• Maburu: Larramendi
  

Juan LOPE JIMENEZ






Tolosan jaio zen 1917ko irailaren 12an. Haren bizitza artistikoa esan ahal da 1936raino ez duela hasten ; garai honetatik zinemaren tren-gidaria zen antzoki Gorritin. Marrazkiek eta Disneyen panpinek menderatzen diote ; artearen lehen deia da: Mikeys egiten hasi da, artista ospatuarengana imitatzera, maiz kontenplatzen den tren-gidariaren haren garitatik ekoizpen zeinen. Gerraren berraragiztatzeek eta polioaren ondorioek haren eskuineko hankan egiten dute Ejérciton zerbitzu laguntzaileentzat izena eman dezaten ; Iruñea zuzendua, adiskidetasun estua trabatzen du Azpeitiaren artillero batekin, ere zura lan ezan. Juanito, lan egitea ikusi, uler ezazu ere egin ahal duen ; azpeitiarra, obstante ez, teknikaren nozioren batzuk erakusten zaio.

Tolosa gertutik --> zerbitzuak

Tolosan eskualdeko turismo bulegoa aurki daiteke. Turismo bulegoa “Tolosaldea garatzen” eskualde garapen elkartetik sortua da. Turismo bulegoak hainbat gaiei buruzko informazio garrantzitsua eskaintzen du: ondarea, ostatua, gastronomia, kultura, museoak...

Tolosako udaletxeak Tolosako biztanleei eskainitako ikastaroak ere antolatzen ditu.
Erretzeari uzteko ikastaroa, menpekotasunari aurre egiteko egitasmoa, gurasoen topaketak...

Begiristain txirrinduak ere han kokatuta daude.

MENDI IBILALDIETAKO TALDEA

OTSABIO

Otsabio Aralar mendilerroan dagoen mendi bat da. Aralar mendilerroaren barnean, mendebalderen dagoenetako bat da. Mendi harritsu eta basotsu hau, Altzoko udalerriaren mendebaldean altxatzen da. Estazio megalitiko garrantzitsu bat da.

Altzo-muñotik, igoera Arrimako lepotik abiatzen da, non gas estazio bat dagoen, Elordi izeneko muinoaren ekialdean. Hemendik, zuzen igo daiteke tontorrera, baina hain tradizionala ez den beste bide bat ere badago. Otsabioren magala inguratzen duen bide bat hartu behar da, Artaerreka izeneko harrobirantz. Hondakinetan dagoen Arteai izeneko bordara iristen da, harrobiaren mugetan. Bide honek oraindik baditu kontrabandistek, ordaindu gabe, Gipuzkoatik Nafarroara salgaiak pasatzeko galtzadaren zati batzuk. Ohiko ibilbidea zen, baita ere, Aralarko bazkalekuetara zihoan ganaduarentzat. Bidean gora, goitiera handian, Arteain edo Austokieta izeneko lepora iristen da. Bidezidor bat iparralderantz doa, Muune izeneko tontortxora helduz. Tontorra gertu geratzen da, pagoz inguraturiko harkaitz taldetxo batekin. Arteaingo lepotik, ehiza postuz betetako gailur basotsua jarraituz gero eta Austokietagañe izeneko tontorra igaro ondoren, Pagoaundiko lepora iristen da. Bertan, tumulu bat dago.

Lizartzatik ere, Araxes ibaiaren ibarrean, posible da igotzea, baina bidea ez da Altzo-muñotik bezain argia.

Otsabioren gailur somitala hegoekialderantz zabaltzen da Zarate leporantz, Bedaio, Tolosaldean eta Nafarroako Araitz haranaren artean. Gailur honek, Otsabio baino garaiagoa den tontor bat du erdialdean, Lapar edo Pagotxiki izena duena. Kareharrizkoa denez, bertatik ibiltzea zaila da. Hemendik aurrera, gailurrak garaiera galtzen du, Zarate leporantz

BEOTIBAR pilotalekua (jatetxea

Jatetxe honek Tolosako Beotibar pilotalekuan, San Francisco kalean. Eraikin razionalista honek 1935. urtean eraiki zen, baina jatetxearen egite eta instalazioa 1992. urtean gertatu zen. Honek lehenengo pisuan dago kokatuta.

Jatetxearen barnealdea estilo modernista bat du, Art-Decó-n oinarrituta. XX. mendeko beirateak mantentzen dute ere garai hartako zehazkizunekin.

· TALDEA

Tolosara heltzerakoan, Roberto Ruiz Aginagak gazte profesional talde bat sortu zuen. Denbora pasa ahala talde honek hazten doa, eta denboraren poderioz lortzen dute Beotibar Pilotalekua tolosako eta gipuzkoako gastronomi erreferentzi-puntua izatea.

· GASTRONOMIA

Gastronomiari dagokionez, sukalde tradizional bat garatzen dute oso eguneratuta. Identifikazioa, adibidez, Tolosaren babarrunekin, osoa da, aktiboki Tolosaren babarrunaren produzitzaileen elkartearekin parte hartzean. Ibarrako pipermina, Gernikako piperrak eta baserritik ekarritako haragia, harrautzak eta esnea ere erabiltzen dituzte, bermatzen dutenek bere produktuen kalitatea.

1. KARTA

Gutxieneko prezioa: 27€

Gehienezko prezioa: 38€

2. Menu beotibar

• Jamón Ibérico de bellota d. o. Guijuelo
• Un revuelto de hongos con huevos de caserío
• Las gambas de Huelva a la plancha
• El lomo de merluza al horno con aceite de oliva virgen
• El solomillo de viejo a la plancha con guarnición
• Hojaldre de crema con helado
• Incluye: pan, vino, agua y café
• Precio: 44€ iva incluido

3. Postreak:

· Tejas y cigarrillos de Tolosa

· El queso D.O. “idiazabal”

· Melon con granizado de sandia

· Un flan de la casa con leche y huevos de caserio

· Los canutillos fritos rellenos de crema templados

· El hojaldre al momento con crema de ron y helado

· Arroz con leche de caserio y vainilla

4. TOLOSAKO BABARRUNAK:

· EZAUGARRIAK

Tolosako babarruna mortaua da, itxura obalatuarekin. Azala oso finarekin eta oso zapore onarekin.

Ezaugarri hauek fama handia eman diote Euskadiren mugak gainditu dituen produktuari. Babarruna hau kalitate handizkoa da eta bi mota daude; "txiki" eta "haundi".

· PRODUKZIOA

Tolosako babarruna gure baserrien laborantza tradizional bat da eta artisau formatik gertatzen da laguna artoaren laborantzari azal txikietan.

Haren laborantza egiten da injgurumena zaintzen eta erabiltzen diren laborantzaren praktika ia-ia kontsideratu ahal da laborantza biologiko bat.

· IDENTIFIKAZIOA

Gordinaz gain lehenagotik prestatuta ere aurkitu dezakezu.

Bi modalitate hauek kontrol etiketa bat darama, Eusko Label sinboloa agertzen den lekuan, Kalitatea fundazioa emana.

· Ingredientes

• 1 kg de alubia de Tolosa
• 5 litros de agua
• 1 dl. de aceite de oliva
• Sal

Larrunarri edo Txindoki Gipuzkoako mendia da, Aralar mendilerroan kokatua. 1346 metroko garaiera du eta Amezketan kokatua dago.
Gipuzkoako mendirik altuena ez izan arren, esanguratsuenetako bat da, bere itxura berezia dela eta. Biderik ohikoena Larraitzetik abiatzen da eta bertaraino autoz gertura daiteke. Mendebaldeko ertza eskalatzeko aproposa da.
Euskal sineskeren arabera, Mari jainkosak bertan du bizilekuetako bat.
• Larraitzetik Egurratik pasaz:
Larraitzeko aparkamendutik atearatzen da (401 m) eta bide zoragarria segituz gero arista inguratuz hasten gara iparraldetik. Gaztesuiko langatik segitzen dugu eta pinudi baten ondotik igarotzen gara. Iturri baten ondoan eskubitara joaten lehen borda aurkitu dezakegu Ziate Bekoa (920 m). errekatxo bat pasata Ziate Goikoa aurkitzen dugu. Bidea segita segituan iristen zara Egurrara. Bidea segitzen dugu belarra desagertu arte eta eskerrera jota, harri tartetik jota mendi puntara igotzen gara.
Larraitz Muitzetik:
Lenokop bidea segitzen dugu Gaztesuiko langa pasa arte. Eskerretara joaten gara Urtzabalko belardietatik pasaz, eta ortik Urtzabal goikora allatzen gara. Emendik Mallaki igarotzen dugu eta Larrunarriko barrankoetatiksartzen gara. Muitze erreka segituz igotzen joaten zara MUitze puntaraino, artzaien txabolaraino. Andik Arrategorriko bidetik Marizulo kobazulora iristen da eta txindoki bordako ruinetara. Egurrako colladora iristen zara eta bertatik lenoko bidea segitzen duzu.
• Larraitzetik aristako basetik:
Lenoko bidea hasten gara Gaztesuiko langaraino. Aldapa gogor bat asten dugu hegoaldetik, altuera handia lartuz segituan Ameztiko basea lortuz. Bertatik gurutzera igotzen gara Erlabeltzekoa eta krestatik segituan lortzen dugu mendi tontorra.

estadioa

Tolosa gertutik --> produktu tipikoak

Tolosan, Euskal Herri osoan bezala, gastronomia euskal kulturaren ezaugarrietako bat da. Gastronomia indar handiz bizi da Tolosan, ez bakarrik jatetxeetan, baita Tolosako elkarte gastronomikoetan ere. Elkarte mota hau ugaria da Tolosan eta, gainera, herri honetako gizarte eta kultur jarduera askotan lagundu eta parte hartzen dute.Bertako produktuak Bertako produktuak zonaldeko dendetan eros daitezke eta haien artean honako hauek nabaritzen dira:

• Tolosako babarruna:Babarrun beltza, aspalditik eskualde honetako baserrietan ekoizten dena. Odolkia eta “Ibarrako piperrak” oso lagun ditu mahaira ateratzeko orduan.

• Teilak eta zigarrotxoak. Irina eta almendrekin eskuz egindako ore gozoak, Euskal Herri osoan ospe handikoak.

• Xaxuak: Xaxuak. Almendra, gorringo eta mazapanez egindako gozoak.

Ekipazioa

Berazubi

Estadio

Berazubi estadioa tolosan dago kokatuta. Gaur egun 3.000 pertsonentzako kapazidadea dauka. Estadio hau ain inportantea da gehienbat 8 aldiz jokatu dituztelako bertan espainiako kanpeonatoak nahiz eta azkeneko aldiz 1959. urtean izan. Lehenengo zelaia izan zen espainiako territorioan sortua, berazubi bertan agertzen den dokumentuan ere agertzen da .

Zelai hau sortu zenean 1922an Tolosa futbol zelaia izena hartu zuen. Tolosako kluba bereziki polikiroldegi baten antzekoa da guipuzkoaren barruan dagoena. 1922an futbolerako kluba sortu zuten baina gaur egun ez da kirol horretarako bakarrik erabiltzen, bertan atletismoa ere egiten da zelaiaren ertzean korri egiteko ibilbidea batdago.

Mendi ibilaldietako taldea

Loatzo

Loatzok 635 metro ditu. Uzturretik gertu dagoen mendi oso ezezaguna da baina mendi tradizio batekin kontatzen du.
1959. urtean Loatzoko gurutzea jarri zen sukalde Irura sozietateko gogotsu batzuen eskutik. Hiru urte beranduago Loatzoko txabola estreinatu zuten mendi puntan dagoen aterpe bat, gurutzetik metro gutxitara. 1977.urtean aterpeak berrikuntza batzuk jasotzen ditu eta gaur egun egoera bikainean aurkitu dezakegu. Mendi puntan hainbat omenaldi plaka aurki ditzakegu

Billabonatik Amasako auzora igotzen gara. Herrian sartu baina pixkat lehenago amildegira jaisten gara ormigoiez egineko berriro ere Artzelus baserrira igotzeko Alustizaraino.

Alustizatik aurrera bide berri bat hasten da panel batzuez seinalaturik. Inongo arazorik gabe lehengo gailurrera iristen da. Pixka bat geroago Loatzo mendiko gailur nagusira iristen da, hau da gurutzera.

Mendi ibilaldiarekin jarraitzeko gogoa izan ezkero Loatzotik Uzturre aldera joan daiteke. Atxupiagara jeitsi behar da lehenik eta gero Uzturreren kresta igo ezkero Zenterora iristen da. Desoreka guztiak igaro ondoren Uzturreko gurutzera joatea geratzen da.

MENDI IBILALDIETAKO TALDEA

Aizkorri mendia
Aizkorri Gipuzkoako mendia da, Arabako mugatik hurbil kokaturik, 1.528 metro garai dena.
Hala ere, ez da mendilerroko garaiena, Atxuri baita, 1.551 metrorekin. Bere haitzezko talaia batean kokatua duen baselizarengatik da ezagunagoa Aizkorri Atxuri baino. Baseliza horretan, gurutze bati otoitz egiten zaio. Alegiak dioenez, gurutze hori Zegamara edo Araiara eramaten bazen ere, beti atzera Azkorrin agertzen zen.
Aizkorriko mendilerroaren mendia da Aizkorri, 2006. urtetik natura parke dena. Atxuri, Aketegi, Aitzabal, Arbelaitz eta Iraulerekin batera. Hegoaldeko isurialdean Urbiako landak ditu, 1.000 metroko altuerarekin. Harana, ekialdetik mendebaldera zabaltzen da, Arantzazutik San Adrianera. Urbiako landetan hainbat monumentu megalitiko aurki daitezke. Kareharrizko harkaitz, pago eta arantzen artean, Ardi latxen artaldeak ugariak dira. Artzainek bordetan hartzen dute aterpete.

ERAIKUNTZAK

 

Mikel, Aimar, David eta Asier gara.

Idiakez Jauregia

 

Idiakez jauregia Gipuzkoako Tolosaldea eskualdeko hiriburua den Tolosa udalerriko jauregia da. Hain zuzen ere Tolosako Alderdi Zaharrean, Oria ibaiaren ertzean, eta errota eta Santa Mariaren elizaren aldamenean kokatzen da.

1605-1619 urteen artean eraikia izan zen. Bertan bizi izan zen Felix Maria Samaniego idazle alegilari guardiara, 1775. urtean hiriko alkate izendatu zutenean.

Euskal barrokoaren eredu. Ez du planta irregularrik eta lau aldetako teilatua du. Aurrealde edo fatxada latza, kuxindurazko harlanduz egina, klasizismoaren simetri eta zentralitate asmoen arabera. Aipagarria da ate nagusiaren dekoratua, balkoi nagusiarekin bat egiten duena. Miguel Aranburu lege-jakitunaren armarria, 1697an Gipuzkoako Foruen Bilduma idatzi zuenarena.

 

 

 

Andre Mari Eliza

 

 

 Euskal gotikoa izeneko estilokoa. Kolomaduna, altura bereko hiru nabe ditu, gurutzeri gangatan amaitzen direna.1761ean Martin Karrera arkitektoak fatxada nagusiaren proiektua egin zuen, erdian kanpai-horma eta izkinako bi dorretxo kalostra ederarren bidez elkarri lotuta zituen fatxadaren proiektua. Urte gutxi batzuk beranduago gaurko atari txikia erantzi zioten. XIX. mende hasieran Silvestre Perezek neoklasiko itxurako berriketan egin zituen elizan. Barruko zabalera 1.630 metro koadro da.

 

 

 

Aranburu jauregia

 

Euskal barrokoaren eredu. Ez du planta irregularrik eta lau aldetako teilatua du. Fatxada latza, kuxindurazko harlanduz egina, klasizismoaren simetri eta zentralitate asmoen arabera. Aipagarria da ate nagusiaren dekoratua, balkoi nagusiarekin bat egiten duena. Miguel Aranburu lege-jakitunaren armarria, 1697an Gipuzkoako Foruen Bilduma idatzi.

 

 

 

Atodo Jauregia

 

Erdi Aroko jauregi bikain honetan neskentzako ikastegia ireki zuten, 1903an, Sortzez Garbiaren ordenako mojek. Handik alde egin zutenean, etxebizitzak eta saltokiak egin zituzten. Zoritxarrez, eraikina utzi samarra dago, eta harri landua belztua eta hondatua dauka. Eraikinak, gainera, galdu du jatorrizko izaera, bao asko desegin baitituzte, errotuluak jarri eta abar. Oinplano angeluzuzena du, handia, eta hiru isuriko teilatua. Alde nagusia harri landuz egina du, eta manposteriaz gainerakoak. Beheko solairua eta beste hiru ditu (ganbara zena solairu bihurtu zuten). Alde nagusiari begiratuta, ez dirudi bere garaian jauregia izan zela. Egitura ez da batere erregularra, eta simetriarik ere ez da ageri bao banaketan. Beheko solairuan bost sarbide daude egun, eta leiho txiki bat. Erdi-erdian, etxebizitzara sartzeko atea dago, eta ezkaratza ondoren, txikia baina ongi zaindua. Lehen eta bigarren solairuetan, bao bat baino gehiago ageri dira, simetriarik gabe jarriak. Lehen solairukoak balkoi irtenak dira, eta erdikoa nabarmentzen da gehien, zeinak gaineko armarriari eusten baitio. Armarria barrokoa da, eta oso hondatua dago -ederra izango zen garai batean-: lehoi bat ageri da, bi haurrek eusten diotela.

Garai batean ganbara izen zen horretan, hogei leiho ditu, arku eta guzti, ilaran jarriak. Erlaitza ere nabarmentzeko modukoa du: lodia da, harri moldatuz egina, eta, gainean, teilatu hegal bikoitza du, har-buru zizelkatuekin, hori ere hondatuagoa egunetik egunera. Atzeko aldea askoz aldatuagoa dago aurrekoa baino, eta are hondatuagoa eta utziagoa dagoela dirudi, nahiz eta, egia esan, eraikin guztia dagoen nahiko lotsagarri.

 

 

 

 

Kultur etxea 

 

 

Errektangulu luzexka itxurako oina du eta garai bateko harresien lekuan dago. Horren ondorioz, Alde Zaharreko zenbait kaleen hegoalderako bidea mozten du. Berpizkunde isabeldar estilokoa, laurogeigarren hamarkadan guztiz berritua izan zen Kultur Etxea egiteko asmotan. 1844.1854 bitartean Gipuzkoako Diputazioaren egoitza izan zen.

 

 

 

 

Artxibo Probintziala

 

 

Berebizikoa, benetan aipagarria da fatxada nagusia, doriko erraldoiaren barne dagoena. Estilo eklektikoa du, goiko aldeko buruan, batez ere. Protokolo, agiri eta paper sorta garrantzitsuak gortzen ditu bere altzoan.

 

Gaztelako atea

 

 

Erdi Aroko hirigunera sartzeko atea da, aski handia; garai bateko harresiak zituen bost ateetako bat zegoen leku berean dago Gaztelako Atea. Triangulora ematen duen aldea harri landuz estalia dago, eta gainerako guztia, berriz, manposteriaz egina da. Arkuaren barrualdean, sabaia egurrezkoa du, habe sendo eta lodiekin ekina. Zenbait zulo ere ageri dira, eta, segur aski, hantxe joango ziren ateak, orpoak eta abar. Gaztelako Atea Eskolapioen eraikinari erantsita egon zen ehun urtetik gora, eta hura eraitsi zutenean, hantxe geratu zen atea.

Santa Klara eliza

 

Klarisen komentuarekin, 1666an eraikia, bat eginda dago. Barrokoa, proportzio ederretakoa eta gurutze latinoaren itxurako oina duena. Erretaula ere barrokoa da, Ignacio Ibero arkitekto ospetsu berak diseinatutakoa. 


ANDIA DORREA

Kale Nagusiko 17.ean dago. Armarrairen azternak, bi gargola eta zimenduak besterik ez ditugu gaur egun. Domenjon Gonzalez de Andia (Gipuzkoako Erregia) bertan bizitu zen. 

Udaletxea 

 

 

Barrokoa, arkupeduna da oina eta eskuz landutako burnizkoak balkoiak. Garai batean erantsitako hirugarren solairuak lehenagoko proportzio ederrak desitxuratu zizkion. Azken berrikuntza lanekin berreskuratu ditu antzinako formak. Juan Arburola maisu harginak egina da. 

Justizia Jauregia

 

Euskal Herria plaza lauki arkupedunaren alde bat betetzen du eta alde bakoitzak 50 metro ditu. Neoklasiko estilokoa da plaza guztia eta jauregia banandu ezina bada ere, ikusgarriagoa da material hobeak eta inguruko etxeak ez bezala, bi solairu baititu, hiru eduki beharrean. Ataria arkupeduna da, Beheko oinean kare-harrizko harlanduz dago egina fatxada. Unanue eta Eskoriatza bertako arkitektoak dira egileak. Epaitegi horretako kartzelan konposatu zuen Jose Maria Iparragirre koblariak amaren omenezko "Nire amak baleki" zortziko hunkigarria.

Iturritza Jauregia 

Erdi Aroko partzela batean eraikia, Korreo kaleko gainontzeko etxeekin lerratua dago. Hiru solairu, behekoa harlanduzkoa. Fatxada berritua izan da eta adreilua agerian du orain, Tolosako udal teilerian eginak izan ziren adreiluak. Balkoi nagusiko alde banatan armarri berdina, Migel Mendiola lizentziatua eta Magdalena Unanue bere emaztearena. 1612tik 1666ra bitartean moja klaratarrrak egon ziren bertan.

San Francisco Eliza 

Frantziskotarren komentuarekin bat eginda. Berpizkunde estilokoa, Miguel Aranburu fraile arkitektoak proiektatu zuen. Fatxada latza eta kanpandorrerik ez duena. Nabe bakarra eta kainoi modukoa. Pablo Urangaren pinturak kupulan eta berpizkundeko erretaula miresgarria, Anbrosio Bengoetxeak 1615 amaitua.

http://www.tolosakoudala.net/es/fotos/2241es.jpg
http://www.tolosakoudala.net/es/fotos/2242es.jpg

BEOTIBARREKO BATAILA


Bataila famatu honek izan zen irailaren 19an 1321. urtean Beotibarreko haranean. Nafarroko erregeordea Ponce de Morentaina frantsesarekin eta bere ejertzitoarekin Tolosara zijoazten Pamplonatik Gorritiko jauregiaren suntsipenaren ondorioz. Frantziarren ejertzitoa Berastegin zeundenean herria suntsitzen, bitartean gipuzkoaarak 800 soldaduzko ejertzito bat osatu zuen, gehien bat tolosakoak ziren eta beheko herri batzuekoak. Gil Lopez de Oñezen aginpean, tolosarrak Beotibarreko harana posozioak hartu zituzten eta etsaiak igoratzean tolosarrak harriz betetako upelgileak bota zituzten, horren ondorioz ejertzito frantsesa atzera bota zuten, bitarten tolosarrak segitzen zuten erasotzen. Hortik haurrera Beotibarreko batailaren garaipena ospatzeko urte guztitan Tolosan bordon dantza egiten da, San Juan Bautistaren egunean.

Mendi ibilaldietako taldea

• Gaur Uzturre mendiaren hainbat datu aurkeztuko dizkizuegu.
  
  
  

Mendi hau gipuzkoan dago,Tolosa herriko mendia da eta 730 metrotako garaiera du. Uzturre mendia tontorrera iritxi baino lehen aurkitu daitekeen tolosaren paisaia ederrarengatik nahiko ospetxua dugu.

zerkausia

Zerkausia
FITXA
• Izena : Zerkausia
• Beste izen batzuk : Tingladoa
• Herria : Tolosa
• Auzoa : Solana kalea
• Eskualdea : Tolosaldea
• Lurraldea : Gipuzkoa
• Tipologia : Merkatua
• Egilea : Juan Alejandro Mujika
• Eraikuntza data : 1898
• Mendea : XIX
• Aro orokorra : Aro Garaikidea
• Beste mende batzuk : XX
• Tipologia orokorra : Merkatuak eta kooperatibak
Gaur egungo deskripzioa:
Zerkausia izeneko eraikin hau angeluzuzen formakoa da, eta Solana kalearen eta Oria ibaiaren tartean dago. Ibaiertzean zutabe gainean horizontalki luzatuta, oso trazatu arin eta argia ageri du. Metalezko egitura da eta zutabe galdatuak dauzka, handitu ondorengo gunean betoizko pilareak ageri badira ere. Eraikinaren hiru fatxada zabalik daude, ibai aldera dagoena, aldiz, betoiz eta arku kristaldunekin itxita. Estalkia terraza da eta teilatuak dinteldunak dira, eta Solana kalera ematen duten bi hormarteek metalezko estalkia dute. Oria ibairantz begira dagoen fatxadak, berriz, betoizkoa. Paretak emokatuta eta pintatuta daude. Hogei arkuz osatutako arku multzoa zerrenda lauez inguratuta ageri da.
Datu historikoak:
Plaza Zaharra jendez arindu eta denbora-pasa lasai egoteko leku egoki bat izateko, tinglado bat, hau da, lehorpe bat eraiki zen 1785ean, baina 1795ean, leku berean, berri bat eraikitzea proposatu zen eta, azkenik, jende asko kontra bazegoen ere, 1798an lehengo zaharra lurrera bota eta berria eraiki zen, J.A. Mujikaren proiektuaren arabera. 1927an ibai aldera zabaldu zen, Guillermo Eizagirre arkitektoaren proiektuari jarraituz.

MENDI IBILALDIETAKO TALDEA

Ernio mendia Gipuzkoan dago, Gipuzkoako erdigune geografikoan hain zuzen ere. Erniok 1.070 metroko garaiera du.
Ernio mendian hainbat gurutze daude. Horrez gain, gurutze horiekin batera kalbario bat dago. Tradizioaren arabera, kalbario honetatik pasatzen dena gaixotasunak sendatuak izango omen ditu.
Ohiko bidea iturriotzetik da. Ez du inolako arriskurik igotzeko. Probintziako mendirik bisitaturikoena da. Bi ekintza religioso ere egiten dira, ostiral santuan eta abuztuko 29 aren hurrengo egunean , haurrak, gazteak eta zaharrak. Tradizioak esaten du dauden gurutzeei apaintzeko koloretako zintak jarri ezkero arazo reumatikoak obetuko zaizkie. Inguruko herri guztietatik igo gaitezke Erniora, eta bide horiek guztiek bat egiten dute Zelatun izeneko muinoan, bide bukaerako gurutze bideari ekin aurretik. Oraingoan, Errezil herritik abiatzen den bidea aukeratu dugu.
Koordenatuak: 43°10′17″N 2°09′00″

Argazkiak Panoramiorekin

Gure Tolosamap proiektu honetan argazkiak aterako ditugu: eraikuntzen argazkiak, paisaiak (mendiko ibilbideak), eskulturak...

Argazki horiek gero nonbait igo behar ditugu. Horretarako aukera zabala dago Interneten: Flickr, Picasa, Imageshack... Baina badago beste bat Google Maps eta Earth-ekin lotura handia daukana (Googlek erosi zuen) argazkiak bertan agertzen baitira, Panoramio alegia.

Bertara zuen Tolosako argazkiak igotzeko oso erraza da. Kontu batekin sartu behar duzue (Blogger-en erabiltzen duzuena balio du) eta argazkiak igo. Gero argazkiak "geokokatu" behar dituzue. Oraintxe probatxo bat egin det eta dirudienez argazkia Google Maps-en ez da momentuan agertzen, zertxo bait itxaron beharko degu.

Mendi ibilaldietako taldea

Egunon!!!!gaurko egunean,hainbat menditako bideoak igotzea pentsatu dugu.Adibidez Ernio mendiko oiturari buruzko bideoa igoko dugu denok ezagutu dezagun.Hainbat gazteen erokeriak ere ikusiko ditugu.Goza ezazu!!!